Vihir Yojana महात्मा गांधी राष्ट्रीय ग्रामीण रोजगार हमी योजनेअंतर्गत सिंचन विहीर योजनेत महत्त्वपूर्ण बदल केले आहेत. या नवीन शासन निर्णयामुळे राज्यातील अधिकाधिक शेतकऱ्यांना या योजनेचा लाभ घेता येणार आहे. विशेषतः भोगवटादार वर्ग 2 च्या जमिनधारक शेतकऱ्यांना आता या योजनेत समाविष्ट करण्यात आले आहे, जे या योजनेसाठी एक महत्त्वाचे पाऊल मानले जात आहे.
योजनेची पार्श्वभूमी आणि उद्दिष्टे
सिंचन विहीर योजना ही मूळात शेतकऱ्यांच्या शेतीला सिंचनाची सुविधा उपलब्ध करून देण्यासाठी सुरू करण्यात आली. या योजनेचे मुख्य उद्दिष्ट ग्रामीण भागातील शेतकऱ्यांना स्वावलंबी बनवणे आणि त्यांच्या शेतीची उत्पादकता वाढवणे हे आहे. योजनेअंतर्गत शेतकऱ्यांना विहीर बांधकामासाठी पाच लाख रुपयांपर्यंतचे अनुदान दिले जाते.
Also Read:
दोन बँक खाते असतील तर 10 हजार रुपये दंड, RBI चा सर्वाना नवीन नियम लागू RBI’s new rule applies
नवीन बदलांची व्याप्ती
- भोगवटादार वर्ग 2 चा समावेश:
- आतापर्यंत केवळ भोगवटादार वर्ग 1 च्या जमिनधारकांनाच या योजनेचा लाभ मिळत होता
- नवीन निर्णयानुसार भोगवटादार वर्ग 2 च्या जमिनधारकांनाही योजनेचा लाभ घेता येणार आहे
- यामुळे मोठ्या संख्येने शेतकरी या योजनेसाठी पात्र ठरणार आहेत
- प्रधानमंत्री आवास योजनेशी एकत्रीकरण:
- इंदिरा आवास योजना आता प्रधानमंत्री आवास योजनेत विलीन करण्यात आली आहे
- प्रधानमंत्री आवास योजनेचे लाभार्थी आता विहीर योजनेसाठी प्राधान्याने पात्र असतील
- या एकत्रीकरणामुळे योजनेची अंमलबजावणी अधिक प्रभावी होणार आहे
लाभार्थी निवडीचे निकष
नवीन शासन निर्णयानुसार लाभार्थी निवडीसाठी खालील निकष लागू करण्यात आले आहेत:
- सर्व प्रवर्गातील शेतकऱ्यांना (एससी, एसटी, ओबीसी, ओपन) योजनेत सहभागी होता येईल
- अल्पभूधारक शेतकऱ्यांना विशेष प्राधान्य
- प्रधानमंत्री आवास योजनेच्या लाभार्थ्यांना प्राधान्यक्रम
- भोगवटादार वर्ग 2 च्या जमिनधारकांना पात्रता
अनुदान रचना आणि वितरण
योजनेअंतर्गत मिळणारे अनुदान खालीलप्रमाणे आहे:
- कमाल अनुदान मर्यादा: 5 लाख रुपये
- अनुदान वितरण टप्प्याटप्प्याने केले जाते
- कामाच्या प्रगतीनुसार निधी वितरित केला जातो
- लाभार्थ्यांना बँक खात्यामार्फत थेट अनुदान
अर्ज प्रक्रिया आणि आवश्यक कागदपत्रे
योजनेसाठी अर्ज करताना खालील कागदपत्रे आवश्यक आहेत:
- 7/12 उतारा
- 8-अ चा उतारा
- आधार कार्ड
- बँक पासबुक
- जात प्रमाणपत्र (लागू असल्यास)
- प्रधानमंत्री आवास योजनेचा लाभार्थी असल्यास त्याचा पुरावा
योजनेचे फायदे आणि परिणाम
या नवीन बदलांमुळे अनेक सकारात्मक परिणाम अपेक्षित आहेत:
- शेतकऱ्यांसाठी फायदे:
- सिंचन सुविधांमध्ये वाढ
- शेती उत्पादनात वाढ
- आर्थिक स्थिरता
- जीवनमान उंचावणे
- ग्रामीण विकासावर परिणाम:
- रोजगार निर्मिती
- ग्रामीण अर्थव्यवस्था मजबूत
- शेती क्षेत्राचा विकास
- पाणी व्यवस्थापनात सुधारणा
महत्त्वाच्या सूचना आणि मार्गदर्शक तत्त्वे
शेतकऱ्यांनी योजनेचा लाभ घेताना पुढील बाबींची काळजी घ्यावी:
- सर्व कागदपत्रे अद्ययावत ठेवावीत
- अर्जासोबत आवश्यक ती सर्व कागदपत्रे जोडावीत
- निकषांची पूर्तता करणारे प्रमाणपत्र सादर करावे
- काम मंजूर झाल्यानंतर विहितमुदतीत पूर्ण करावे
- अनुदान वापराचे हिशेब योग्य प्रकारे ठेवावे
महात्मा गांधी राष्ट्रीय ग्रामीण रोजगार हमी योजनेअंतर्गत सिंचन विहीर योजनेत झालेले हे बदल निश्चितच स्वागतार्ह आहेत. भोगवटादार वर्ग 2 च्या शेतकऱ्यांचा समावेश आणि प्रधानमंत्री आवास योजनेशी झालेले एकत्रीकरण यामुळे योजनेची व्याप्ती वाढणार आहे. या बदलांमुळे अधिकाधिक शेतकऱ्यांना सिंचन सुविधा उपलब्ध होऊन त्यांच्या शेतीचा विकास होण्यास मदत होणार आहे.
