central government आजच्या आधुनिक भारतात महिलांच्या सक्षमीकरणासाठी विविध योजना राबवल्या जात आहेत. त्यापैकी एक महत्त्वपूर्ण योजना म्हणजे प्रधानमंत्री मातृत्व वंदन योजना. या योजनेद्वारे गर्भवती महिलांना आर्थिक सहाय्य देऊन त्यांच्या आणि त्यांच्या बाळाच्या आरोग्याची काळजी घेतली जाते.
योजनेची मूळ संकल्पना: प्रधानमंत्री मातृत्व वंदन योजना ही केंद्र सरकारची एक महत्त्वाकांक्षी योजना आहे. या योजनेचा मुख्य उद्देश गर्भवती महिलांना त्यांच्या पहिल्या बाळाच्या जन्मावेळी आर्थिक सहाय्य करणे हा आहे. योजनेंतर्गत एकूण सहा हजार रुपयांचे अनुदान तीन टप्प्यांमध्ये दिले जाते. हे अनुदान थेट लाभार्थी महिलेच्या बँक खात्यात जमा केले जाते.
पात्रता:
Also Read:
दोन बँक खाते असतील तर 10 हजार रुपये दंड, RBI चा सर्वाना नवीन नियम लागू RBI’s new rule applies
- ही योजना फक्त पहिल्या बाळासाठी लागू आहे
- लाभार्थी महिला भारतीय नागरिक असणे आवश्यक
- महिलेचे वय 19 वर्षांपेक्षा जास्त असावे
- महिलेचे बँक खाते असणे आवश्यक
- आधार कार्ड असणे बंधनकारक
अनुदान वितरणाचे टप्पे:
पहिला टप्पा (1,000 रुपये):
- गर्भधारणेची नोंदणी अंगणवाडी किंवा प्राथमिक आरोग्य केंद्रात करणे आवश्यक
- नोंदणी गर्भधारणेच्या पहिल्या तीन महिन्यांत करणे बंधनकारक
- आवश्यक कागदपत्रांची पूर्तता केल्यानंतर पहिला हप्ता मंजूर
दुसरा टप्पा (2,000 रुपये):
- गर्भधारणेच्या सहाव्या महिन्यात दिला जातो
- किमान एक प्री-नेटल चेकअप करणे आवश्यक
- आरोग्य तपासणीचे प्रमाणपत्र सादर करणे बंधनकारक
तिसरा टप्पा (3,000 रुपये):
- बाळाच्या जन्मानंतर दिला जातो
- बाळाचे जन्म प्रमाणपत्र सादर करणे आवश्यक
- बाळाचे सर्व आवश्यक लसीकरण पूर्ण असणे गरजेचे
योजनेचे फायदे:
- आर्थिक मदत:
- गर्भधारणा काळात पोषण आहारासाठी मदत
- वैद्यकीय तपासण्यांसाठी आर्थिक सहाय्य
- प्रसूतीखर्चासाठी हातभार
- आरोग्यविषयक फायदे:
- नियमित वैद्यकीय तपासणीस प्रोत्साहन
- मातेचे व बाळाचे आरोग्य सुधारण्यास मदत
- लसीकरणाची खात्री
- सामाजिक फायदे:
- महिला सक्षमीकरणास चालना
- मातृत्व मृत्यूदर कमी करण्यास मदत
- बालमृत्यूदर कमी करण्यास योगदान
अर्ज प्रक्रिया:
- ऑनलाइन अर्ज:
- www.pmvvy.gov.in वर जाऊन अर्ज करा
- आवश्यक कागदपत्रे स्कॅन करून अपलोड करा
- अर्जाची स्थिती ऑनलाइन तपासता येते
- ऑफलाइन अर्ज:
- नजीकच्या अंगणवाडी केंद्रात जा
- आवश्यक फॉर्म भरा
- कागदपत्रांच्या छायांकित प्रती जोडा
आवश्यक कागदपत्रे:
- आधार कार्ड
- बँक पासबुक
- रेशन कार्ड
- मतदान ओळखपत्र
- गर्भधारणा नोंदणी प्रमाणपत्र
- प्री-नेटल चेकअप रिपोर्ट
महत्त्वाच्या सूचना:
- अर्ज करताना:
- सर्व माहिती अचूक भरा
- कागदपत्रे योग्य क्रमाने लावा
- फोटो आणि सही स्पष्ट असावी
- पैसे मिळवताना:
- बँक खाते अद्ययावत ठेवा
- पासबुक नियमित अपडेट करा
- मोबाइल नंबर बँकेशी लिंक करा
या योजनेमुळे गर्भवती महिलांना मिळणारे फायदे अनमोल आहेत. त्यामुळे पात्र महिलांनी या योजनेचा लाभ घ्यावा. योजनेची माहिती इतरांपर्यंत पोहोचवावी जेणेकरून जास्तीत जास्त लाभार्थ्यांना मदत मिळू शकेल. या योजनेमुळे महिला सक्षमीकरणाला चालना मिळून समाजाचा सर्वांगीण विकास होण्यास मदत होईल.
सरकारने राबवलेल्या या योजनेमुळे गर्भवती महिलांच्या आरोग्याची काळजी घेतली जात आहे. त्याचबरोबर त्यांना आर्थिक मदतही मिळत आहे. अशा प्रकारच्या कल्याणकारी योजनांमुळे देशातील मातृत्व मृत्यूदर आणि बालमृत्यूदर कमी होण्यास मदत होत आहे. त्यामुळे या योजनेचे महत्त्व अधिक वाढले आहे.